Nieuw kabinet, durf naast groei te krimpen. Zet in op een duurzame, vitale en innovatieve economie en samenleving. Kom met afgewogen maatregelen voor alle type migranten, inclusief aandacht voor vergrijzing, arbeidstekorten en internationale concurrentie onder kennismigranten. Zo kun je voor de korte en lange termijn bijdragen aan een evenwichtige bevolkingssamenstelling, meer bestaanszekerheid en een hierbij passende ruimtelijke inrichting van ons land.
Het tekort aan woningen, bestaanszekerheid en migratiecijfers zijn hot topics voor het nieuwe kabinet. Om de eigen bevolking eerder een woning toe te delen, zou de migratie met forse aantallen naar beneden moeten. Maar hoe realistisch is dit?
Hoogleraar sociologie Hein de Haas van de Universiteit van Amsterdam gaat hier in zijn boek: Hoe migratie echt werk. Het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen uitgebreid op in. Migratie is volgens hem onvermijdelijk. Volgens hem komen migranten vooral op werk af bij een sterke economie. Goed om te weten als we kijken naar de vergrijzing van onze samenleving en het arbeidstekort van ruim 400.000 mensen in de zorg, onderwijs, techniek (75.000 in de bouw), ICT en beroepen voor de klimaattransitie. Maar wat is een sterke economie? Hiervoor wordt steeds vaker gekeken vanuit het Brede Welvaart-perspectief. Nederland doet het hier binnen Europa op vele terreinen goed, maar met wonen en milieu lopen we ver achter.
Een ander belangrijk (ruimtelijk) aandachtspunt is dat bij het maken van keuzes voor een duurzame economie het volgens internationaal econoom Charon van Krevel (Universiteit van Amsterdam en Radboud Universiteit in Nijmegen) goed is om te weten dat krimp van het BBP en het toenemen van welvaart elkaar niet hoeven uit te sluiten. Dit gegeven is goed bruikbaar voor het maken van keuzes bij migratie: welke sectoren lenen zich voor krimp?
Krimp van het BBP en groei van welvaart hoeven elkaar niet uit te sluiten
Maar eerst iets over onze kenniseconomie waarin we willen groeien. De hoge score op brede welvaart en de goede beheersing van het Engels maakt ons land aantrekkelijk voor kennismigranten. Belangrijke sectoren hierbij: hernieuwbare energie met wind en waterstof, een innovatieve ICT-sector met een goede digitale infrastructuur, universiteiten en science parks (wetenschap en praktijkgerichte kennis) en bedrijven zoals ASML, technologische slimme en duurzame logistiek, en kassenbouw, een terrein waar we wereldleider zijn.
Kijken we naar de bijdrage van arbeidsmigranten aan onze economie en samenleving dan is de toegevoegde waarde veel diffuser. Volgens de Jaarrapportage arbeidsmigranten 2023 gaat het dit jaar om ongeveer 1,2 miljoen mensen (helft vaste huisvesting), waarvan zo’n 70 procent uit voornamelijk Oost-Europa komt. Bij meer dan de helft van deze migranten gaat het om laag gekwalificeerde arbeid, een hoog aantal werkzame uren en slechte woonomstandigheden. Hun loon is lager dan het gemiddelde loon van de Nederlandse beroepsbevolking. Ze werken vooral in de logistiek (pakketbezorgers, magazijn medewerkers en chauffeurs), tuinbouw (plukkers, snoeiers en sorteerders) en voedselindustrie (slachters, inpakkers en productiemedewerkers). Bedrijfstakken met een fors ruimtebeslag, denk aan de ruim 200 distributiecentra van minimaal 4 hectare, de 10.000 hectare glastuinbouw en 50 hectare (ruwe schatting) bij de 19 slachterijen, incl. de varkensbedrijven.
Mogelijkheden voor krimp in de logistiek, tuinbouw en voedselindustrie zonder de kansen voor innovatie uit het oog te verliezen
Bovenstaande geeft genoeg redenen om te kijken naar mogelijkheden voor krimp in deze drie sectoren zonder de kansen voor innovatie uit het oog te verliezen. Zoals, welk deel van de logistieke sector (distributiedozen) kan naar het buitenland? Waar zit in de tuinbouw de innovatie en hoeveel kassen zijn hiervoor en voor onze eigen consumptie nu echt nodig? Wat is de toegevoegde waarde van slachterijen, wetende dat in de varkenssector bijna 95 procent van alle verwerkte producten naar het buitenland wordt geëxporteerd. Dat we steeds vaker van artsen horen dat het eten van te veel (bewerkt) vlees ongezond is en we beter meer plantaardig voedsel kunnen eten.
Kortom nieuw kabinet, durf naast groei te krimpen. Zet in op een duurzame, vitale en innovatieve economie en samenleving. Kom met afgewogen maatregelen voor alle type migranten, inclusief aandacht voor vergrijzing (speelt ook in Oost-Europese landen), arbeidstekorten en internationale concurrentie onder kennismigranten. Zo kun je voor de korte en lange termijn bijdragen aan een evenwichtige bevolkingssamenstelling, meer bestaanszekerheid en een hierbij passende ruimtelijke inrichting van ons land.
https://romagazine.nl/artikel/28279/tijd-voor-een-nieuwe-inrichting-van-onze-economie