Zo verduurzaam je via gebiedsontwikkeling

COLUMN Wie gaat in Nederland nu écht aan de slag met onze achterstand bij milieu-, energie- en klimaatvraagstukken om tot een duurzame wereld te komen?

Uit recent CBS-onderzoek blijkt Nederland binnen Europa op deze gebieden nog steeds achteraan te bungelen. Aan nationale en lokale publieke doelstellingen geen gebrek. Duurzaamheid is hip en staat in vele collegeakkoorden. Maar hoe komen we in een hogere versnelling tot een realistische uitvoeringsagenda? In gebiedsontwikkeling kan je deze weg niet vinden zonder een slimme verbinding met de woningbouwopgave, regionale perspectieven en investeringsfondsen. Plus op het juiste schaalniveau: met betrokkenheid, maar vooral ook gedragsverandering van bewoners, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Een andere uitdaging: het huizentekort loopt tot 2025 op tot zo’n 600 duizend. Met de Nationale Woonagenda zet minister Ollongren van Binnenlandse Zaken in op 75.000 nieuwbouwwoningen per jaar. Ook als we uitgaan van een hogere woningdichtheid, kan hiervan maximaal 55% binnenstedelijk worden gerealiseerd.

Hoe geven we invulling aan al deze opgaven en worden we weer koploper? Waar liggen kansen voor vernieuwende en duurzame oplossingen?

Een inspirerend voorbeeld op nationaal niveau zijn de vorm en aanpak van de Deltacommissaris. Deze in de Deltawet verankerde regeringscommissaris stelt jaarlijks een Deltaprogramma op tegen hoogwater en voor voldoende zoetwater. Laten we, passend bij de Omgevingswet, de vraagstukken voor klimaatproblemen, milieu (inclusief mobiliteit) en energie op vergelijkbare wijze aanpakken én koppelen aan de woningbouwopgave, inclusief input vanuit de regionale investeringsfondsen. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van nieuwe ruimtelijke gebiedsconcepten die tevens cruciale gedragsverandering van burgers stimuleren. Relevante consumptiepatronen voor gebiedsontwikkeling zijn daarbij: mobiliteit (lagere parkeernormen, elektrische (deel)auto’s, minder vliegen en meer OV), gas- en elektriciteitsverbruik (gasloos, regionaal passend, stimuleren buurtinitiatieven en -beheer) en circulair (hergebruik, afvalvermindering en gesloten kringlopen). Dit alles is essentieel voor een noodzakelijk groot en direct effect op ons klimaat, zoals de CO2-uitstoot!

Ter inspiratie en stimulans dragen we als SKG graag bij met een nieuwe editie van de rapportage ‘Duurzame gebiedsontwikkeling, doe de tienkamp’, vol tips en voorbeelden. De publicatie wordt op 27 september uitgebracht tijdens een kennisbijeenkomst in Rotterdam. Voor mij is dat het moment om, vanwege mijn ziekte, stil te staan bij mijn afscheid als directeur van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling. Als strategisch adviseur blijf ik verbonden aan de SKG en de TU Delft. Met mijn columns en opiniestukken blijf ik een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. Zo hoop ook ik mee te werken aan een duurzamere wereld.